Mijn Tekentips

7 Tips om (beter) te leren tekenen en plezier erin te hebben

Als je regelmatig erop uit gaat om te tekenen zoals ik, krijg je vaak opmerkingen van omstanders zoals: 'knap hoor, ik kan helemaal niet tekenen!' of ik wou dat ik dat kon, maar ik heb er het geduld niet voor!''

Het valt me altijd op dat wanneer ik hen dan probeer te vertellen dat in feite iedereen kan tekenen en dat ik zelf eigenlijk ook ongeduldig ben, mensen dat niet echt serieus nemen. Ze zijn toch rotsvast ervan overtuigd dat ik een aangeboren en bijzonder talent heb of ze denken dat ik vele uren, weken of maanden (!) over een tekening doe. Vandaar ook deze meest gestelde vraag aan mij over een tekening die af is: 'hoe lang heb je daarover gedaan?' 

Daarom wil ik hier graag mijn 7 tekentips voor (realistisch) tekenen geven; ik deel graag tips die ook mij helpen beter te worden en om, belangrijker nog, PLEZIER in tekenen te hebben. Het zijn geen tips zoals 'zo teken je een roodborstje en dergelijke', want daarvan zijn al vele (goede) voorbeelden te vinden op o.a. YouTube . Ik geef hieronder graag wat algemene motivatie tips én een aantal praktische tips/links waar ik zelf ook veel aan heb en die je zelf verder kunt onderzoeken. Heb je nog vragen? Stuur me dan gerust een berichtje!

1. Hoe leer je (beter) te tekenen? Mijn belangrijkste tip voor realistisch tekenen is: teken wat je ziet, niet wat je denkt te zien.  Daarmee bedoel ik dat je echt moet leren om goed te observeren en niet bij voorbaat al een 'oordeel' hebt over hoe iets in elkaar zit. Eigenlijk is tekenen niet zozeer iets wat je doet met je hand, maar wat je doet met je oog; het gaat om het observeren. Natuurlijk is er ook zoiets als je eigen tekenstijl, zo tekent de een (hyper) realistisch, de ander wat schetsmatiger of meer als een cartoon. Wat betreft het vinden van je eigen tekenstijl, geldt weer het volgende; experimenteer zoveel mogelijk. Kijk ook naar voorbeelden van andere kunstenaars en wat jij gaaf vindt, maar laat jezelf er ook niet door ontmoedigen; iedereen is uniek en op zijn of haar eigen pad. Voor wat betreft lessen; tegenwoordig zijn er zoveel mogelijkheden om lessen te volgen; je kunt natuurlijk op zoek gaan bij jou in de buurt, maar wat ik zo gaaf vindt van online lessen is dat je voor weinig geld lessen kunt volgen van de allerbeste kunstenaars! Hieronder een paar voorbeelden van mensen/websites waar je inspiratie vandaan kunt halen of online tutorials: Stabilo tekentips, Koosje Koene, Sketchbook Skool met Danny Gregory, Alphonso Dunn, Liz Steel (schetsboek), Ruud van the sketch.co (Urban Sketching), John Muir Laws (natuur tekenen), Mark Carder en James Gurney. John Muir Laws heeft een goed boek geschreven over het tekenen van natuur, daar staan ook hele goede algemene tekentips in. Echt waar voor je geld en o.a. hier te verkrijgen (ik verdien hier niets aan ofzo, gewoon een tip). Mijn persoonlijke favoriete kunstenaar is Rien Poortvliet, helaas is hij al in 1995 overleden. Maar zijn boeken zijn nog volop (tweedehands) verkrijgbaar en ook bij het bekijken daarvan doe ik veel inspiratie op.  Overigens; de tekeningen (en schilderijen ) van John Singer Sargent vind ik ook echt fantastisch! Tenslotte heb je ook nog allerlei platforms zoals YouTube, Domestika of Skillshare met oneindig veel tutorials. Of deze, ook heel goed en laagdrempelig (Engels): artprof.org. Een hele mooie vind ik freearttraining.com waar je echt de academische manier van tekenen kunt leren, en zelfs gratis (maar doneren kan)! Je kunt offline voor een academische training in realistische kunst (in NL) ook terecht bij o.a. dutchartatelier.com of, ook super, die van Anthony Waichulis. Een andere laagdrempelige en leerzame tekenactiviteit: volg eens een workshop (vaak met rondleiding!) bij het Rijksmuseum. Tot slot: lijkt het je leuk om samen met anderen erop uit te gaan om te tekenen? Kijk dan eens op de website van Urban Sketchers Nederland. Iedereen kan hieraan (gratis) meedoen, ongeacht tekenniveau en het is leuk om nieuwe mensen te leren kennen die ook van tekenen houden!
   
2. Onderwerp: Kies onderwerpen waar JIJ enthousiast over bent. Let niet op wat momenteel trending is of wat iedereen al tekent of wat anderen vinden wat jij zou moeten tekenen, maar wees jezelf en volg je eigen interesse.  Vind je het moeilijk om te kiezen? Probeer dan gewoon een tijdje verschillende dingen uit om te zien wat het meest bevalt. En anders kies je gewoon niet, er zijn geen regels wat dat betreft. Wanneer je echter heel goed in een bepaald onderwerp/thema/materiaal wilt worden, dan kun je het beste je daarop focussen en het vaak tekenen. In dat geval is het beter om 1 ding 100 keer te tekenen dan 100 dingen slechts 1 keer.  Als je graag nog wat regels wilt over hoe je kunstenaar kunt zijn en wat je moet maken, dan is hier een goede lijst (Engels). 
3. Materiaal: Houd het simpel, zeker als je start. Begin bijvoorbeeld met een (goedkoop) schetsboek en een HB potlood /vulpotlood en een gummetje of alleen maar een goedkope balpen. Voor 10 euro heb je dat allemaal. De meeste mensen (ik soms ook) zijn een beetje 'bang' voor een leeg wit vel papier en daarnaast zijn ze ook bang om dure materialen 'te verpesten'. Maar gewoon DOEN is belangrijker dan het perfecte materiaal hebben. Dat vind ik zo fijn aan een goedkoop schetsboek van een paar euro; je kunt in feite maar weinig verliezen of verpesten. Experimenteer er lekker op los, dat kan zelfs op goedkoop printpapier. Natuurlijk kun je op een gegeven moment ervaren dat je wat meer mogelijkheden wilt hebben of je wilt wat beter materiaal uitproberen.  Mijn materialen op het moment zijn een vulpotlood van de Bruna en een simpele zwarte Bic round stic balpen. Voor kleur gebruik ik al jarenlang de Faber Castell Polychromos kleurpotloden. Sinds kort gebruik ik regelmatig een klein palet met Winsor&Newton aquarelverf met een Sakura koi waterbrush. Mijn schetsboeken (meestal zogeheten 'dummyboeken') haal ik vaak bij een Boekenvoordeel winkel of hier online. Bij de Action hebben ze ook goede kwaliteit schetsboekjes voor een lage prijs.
4. Schetsboek: Zoals hierboven al vermeld; gebruik een schetsboek! Het schetsboek is jouw eigen compacte tekenstudio waar al je werk samenkomt. Je mag daarin doen wat je wilt; maak schetsen, volledige tekeningen, krabbels, schrijf ideeën op, quotes, verhalen, wat je maar wilt. Ook het formaat is belangrijk, ik zou zeggen; niet te groot, maar ook niet te klein. Ik gebruik zelf meestal een A5 formaat; gemakkelijk en licht om mee te nemen en vast te houden, klein genoeg om snel een pagina te vullen en je kunt ook de dubbele pagina's gebruiken om iets op A4 formaat te maken. Wanneer iemand mij vraagt een tekening voor hem of haar te maken dan doe ik dat natuurlijk wel op los en kwalitatief goed papier en dan vind ik het 'Paint On' papier van Clairefontaine heel fijn.
5. Teken regelmatig naar directe observatie/levend model: Daarmee bedoel ik niet per se een mens of dier natekenen, maar teken iets -dat kan bijvoorbeeld ook een banaan of een lamp zijn-  dat je in 3D voor je ziet, dus niet naar een foto. Er is niets mis met foto's gebruiken als hulpmiddel (ik kom daar in een volgend punt nog op terug), maar iets vanuit directe observatie tekenen helpt om beter te worden in tekenen en echt vorm, kleur en de werking van licht en schaduw te leren begrijpen. Eng en moeilijk? Misschien, maar zie er de lol van in en vind je het resultaat niks? Je kunt je tekening altijd nog weggooien, maar dan heb je wel lekker geoefend en ook van 'foute' tekeningen leer je wat. Schrijf bijvoorbeeld op waarom je de tekening stom vind, haal daarna je schouders erover op en noteer wat je een volgende keer misschien anders kunt doen. Cliché maar waar: hoe vaker je het doet, hoe beter het gaat!
6. Foto's gebruiken: Foto's zijn een geweldig middel om te gebruiken bij het tekenen; ik doe dat ook. Het is namelijk niet altijd mogelijk iets direct na te tekenen; bijvoorbeeld bij een dier dat steeds beweegt, een mens die geen tijd (of zin) heeft om lang stil te zitten als model. Of het licht verandert te snel, je staat op een (te) drukke plek, het object is te groot/verwelkt of noem maar op, er kunnen allerlei redenen zijn waarom een foto handiger is. Wat ik in dat soort gevallen aanraad is om wel zoveel mogelijk je eigen foto's te gebruiken. Wil je een gorilla tekenen of een olifant? Ga dan naar de dierentuin, maak er een lekker dagje uit van en maak je eigen foto's (en vooral; schets alvast wat ter plekke). Je hebt het onderwerp dan met je eigen ogen kunnen observeren en je maakt dan je eigen keuzes qua compositie, licht etc. Dat maakt je werk alleen maar origineler! Maar soms heb je die optie ook niet omdat jouw onderwerp iets van het verleden is of ver weg in een ander land etc. Soms heb je dan alleen maar foto's of beeldmateriaal van anderen/internet. Ik probeer in zo'n geval toch zoveel mogelijk mijn eigen draai eraan te geven (bijv. wat dingen aanpassen of weglaten) en meerdere afbeeldingen op te zoeken en er mijn eigen beeld van te maken. Ook probeer ik zoveel mogelijk de maker van het oorspronkelijke werk te noemen als ik het online plaats. Daarnaast vind ik video's/filmpjes erg handig; dan kun je een onderwerp van verschillende kanten bekijken en kiezen wat je zelf ervan wilt maken. Let dus ook op copyright: niet alles van internet mag je zomaar gebruiken om zelf na te tekenen en weer op internet te zetten. Ik vind het zelf ook een beetje saai als ik steeds hetzelfde nagetekende plaatje van Pinterest voorbij zie komen. Geef er dus vooral ook je eigen draai aan! Maar goed, als jij die Pinterest plaatjes nu super leuk vindt om te doen, luister dan vooral niet naar mij en doe je eigen ding, het is maar een tip.
7. Talent en passie worden overschat: denk eens aan een goede muzikant, danser of sportman of -vrouw: zou je van een ieder van hen zeggen dat zij zomaar vanuit het niets zo goed werden en alles vanzelf ging? Nee, iedereen weet dat je als muzikant ook gewoon noten moet leren en veel moet oefenen om een muziekstuk perfect te kunnen spelen. En ook dat je als (top)sporter niet wegkomt met slechts een uurtje per week oefenen. Natuurlijk hebben sommige mensen meer interesse of aanleg voor een bepaald onderwerp dan een ander, maar iedereen kan beter in iets worden als je er maar tijd insteekt. Zo is het ook met tekenen; hoe meer tijd je erin steekt en kritisch leert, hoe beter je wordt!  Een goed boek dat ik aanraad over echt goed in iets willen worden is 'So good they can't ignore you' van Cal Newport. Als je echt de top wilt bereiken dan is dat niet makkelijk. Maar het hangt van jou af wat je wilt; je kunt ook gewoon tekenen omdat je het leuk vindt zonder ooit 'iets' te bereiken (al is tekenen sowieso goed voor je hersenen - dit blijkt uit diverse onderzoeken, zie eentje hier).

Tot slot nog dit; lang geleden keek ik een video op YouTube over een succesvolle kunstenaar en hij werd geïnterviewd over zijn werk. Men vroeg allerlei ingewikkelde vragen over zijn kunst en zijn redenen ervoor en die man zei vervolgens dit: 'It's all just fun'! Dat bleef me bij, want voor mij was tekenen jarenlang een behoorlijk serieuze zaak, aangezien ik graag dingen helemaal goed doe of helemaal niet. Maar die woorden en het plezier dat die man blijkbaar in schilderen had, bleven toch bij me hangen. Tegenwoordig probeer ik het tekenen dan ook zoveel mogelijk op die manier te benaderen; het gaat me me nu vooral om de beleving en niet alleen om het eindresultaat (al is positief kritisch blijven naar jezelf niet verkeerd). En als ik het soms toch weer te serieus ga nemen zeg ik even tegen mezelf: 'It's all just fun'!